Iwona, księżniczka Burgunda
Śląski Teatr im. S. Wyspiańskiego, Katowice
Attila Keresztes, rumuński reżyser pracujący na Węgrzech, bezkompromisowo wszedł w artystyczny zespół Teatru Śląskiego i jak wytrawny dyrygent poprowadził aktorów według własnego uznania, tempa i wizji.
Keresztes zaczyna swoją "Iwonę..." przewrotnie - od finału. Dworzanie od pierwszej sceny są odziani w żałobną czerń, a beztroskie zdanie "cudowny zachód słońca" rozpoczynające sztukę wypowiedziane jest z grozą (nie sposób zignorować krwawej łuny na horyzoncie). W świecie Keresztesa nie ma nadziei. Reżyser na podobieństwo Trumana Capote'a z zimną krwią rekonstruuje zbrodnię. Pokazuje, że decyzja o morderstwie zrodziła się na długo przed tym, zanim na dworze pojawiła się Iwona (Agnieszka Radzikowska z Teatru Nowego w Zabrzu). Nie pyta, czy człowiek może być zły, ale śledzi, jak zło w nim kiełkuje.
Zwykle inscenizacje sztuki Gombrowicza to próby odpowiedzi na pytanie, kim jest milcząca Iwona. Tymczasem w katowickim spektaklu Iwona jest bohaterką przezroczystą, zaś cała intryga skupia się na mężczyznach. Keresztes stworzył spektakl o męskiej niedojrzałości i nieudanym buncie.
(...) Keresztes (...) zaintrygował, sprowokował u aktorów niebanalne role, obrócił Gombrowiczowską groteskę w grozę (...).
Aleksandra Czapla-Oslislo
Gazeta Wyborcza Katowice nr 51
02.03.2010
Siłą premiery w Teatrze Śląskim jest forma. Niepokojąca i nie zawsze czytelna w swoich znakach, ale ekspresyjna, drażniąca zmysły i przyzwyczajenia widzów. To forma oparta na grze kontrastów w każdym elemencie teatralnego działania. Od zaprojektowanego przez Biankę Imeldę Jeremias zgrzytu stylistycznego pomiędzy zimną scenografią a fantazyjnymi kostiumami poczynając, a na grze aktorów, opartej na przeciwieństwie groteski i realizmu, kończąc.
Pulsujący rytm spektaklu nie pozwala, by uwaga publiczności wymknęła się spod kontroli realizatorów. Reżyser Attila Keresztes podąża za Gombrowiczem, gdy w panopticum dworu wprowadza Iwonę - symbol normalności. Drobna dziewczyna w białej sukience wygląda co najwyżej na przestraszoną. Z tą chwilą zaczyna się jednak jej droga ku zagładzie i degradacji osobowości. Bo dwór już wyznaczył ją na przeciwnika. Bo dwór się nudzi...
Henryka Wach-Malicka
Polska Dziennik Zachodni nr 52
03.03.2010
Wyrafinowana forma i aktorstwo - to atuty zaskakującej inscenizacji "Iwony, księżniczki Burgunda" w Katowicach.
Do galerii Gombrowiczowskich osób dramatu reżyser dopisał rolę wiedźmy - upostaciowienie zła. Grająca ją Joanna Wawrzyńska inicjuje każdy z aktów mową w niezrozumiałym języku. Złorzeczy światu, aż wieje grozą. Tym zabiegiem "Iwona" wpisuje się w tradycję szekspirowskich rozważań na temat namiętności, z których najsilniejszą zdaje się być władza.
W interpretacji Keresztesa "Iwonę" zdominowali zepsuci do cna, ale i niedojrzali do pełnienia przywódczej roli mężczyźni. Taki jest Król Ignacy w kreacji Grzegorza Przybyła, takie jest otoczenie jego syna, takim - choć próbuje się temu przeciwstawić - staje się Książę Filip Michała Rolnickiego. Ignacy ma legitymację do rządzenia, ale wykazuje zupełny brak kompetencji.
Demiurgiem zdarzeń pałacowych jest zatem przewrotny i inteligentny Szambelan Jerzego Głybina. W kobiecym gorsecie, z kolczykiem w uchu i boa z piór na szyi pociąga za pałacowe sznurki.
(...) Inscenizacja Keresztesa i Jeremias opiera się na kontrastach. Zimna i surowa scenografia kontrastuje z barokowymi szatami dworu, bierna i milcząca Iwona - z rozplotkowanym i lubiącym perwersję dworem, pobielone jak u klaunów twarze rodziny królewskiej i dworzan - z naturalną cerą Iwony, sztuczność i nieszczerość zachowań jej otoczenia - z manifestem niezależności kobiety, która chce być traktowana po partnersku.
Dominuje biel i czerń, którą tylko w pierwszej i ostatniej scenie zalewa czerwień poświaty zachodzącego słońca i bezkrwawej zbrodni.»
Danuta Lubina-Cipińska
Rzeczpospolita nr 58
10.03.2010
Event Properties
Event Date | 23-10-2010 | 0:00 |
Capacity | Unlimited |
Registered | 0 |
Individual Price | Free |
Location | Duża Scena |
Direction
Reżyseria
Attila Keresztes
|
Scenography
Scenografia
Bianca Imelda Jeremias
|
Agnieszka Radzikowska
Iwona
Ivona
Grzegorz Przybył
Król Ignacy
King Ignatius
Anna Kadulska
Królowa Małgorzata
Queen Margaret
Michał Rolnicki
Książę Filip
Prince Philip
Jerzy Głybin
Szambelan
Chamberlain
Barbara Lubos
Iza
Iza
Maciej Wizner
Cyryl
Cyril
Marcin Szaforz
Cyprian
Cyprian
Ewa Leśniak, Krystyna Wiśniewska
Ciotki
Aunts
Marek Rachoń
Inocenty
Innocenty
Roman Michalski
Walenty
Valentine
Zbigniew Wróbel
Żebrak
Beggar
Dorota Chaniecka, Violetta Smolińska, Jadwiga Wianecka, Małgorzata Daniłow
Damy dworu
Ladies-in-waiting